MANIFEST DO WYSTAWY O FOTOGRAFII DLA DZIECI

W listopadzie 2018 roku na zaproszenie Katarzyny Sagatowskiej i Moniki Szewczyk-Wittek (Wszyscy Jesteśmy Fotografami) zebrał się zespół roboczy z udziałem: Karoliny Breguły (artystka wizualna), Zofii Dubowskiej-Grynberg (Zachęta Narodowa Galeria Sztuki), Magdy Hueckel (artystka wizualna), Joanny Kinowskiej (Służewski Dom Kultury), Agnieszki Pajączkowskiej (kuratorka, animatorka kultury), Marty Szymańskiej (Fundacja Archeologia Fotografii, Międzynarodowy Festiwal Fotografii w Łodzi), Filipa Springera (pisarz, fotograf), Anny Zdzieborskiej (Zachęta Narodowa Galeria Sztuki) oraz Vanessy Winship (fotografka). Spotkanie poprowadziła Marta Maliszewska (Muzeum Sztuki Nowoczesnej). Celem spotkania było wypracowanie założeń/manifestu dotyczącego projektu wystawy o fotografii dla dzieci, której planowane otwarcie ma nastąpić w 2020 roku.

Wydarzenie odbyło się w ramach projektu „Między dokumentem a fikcją – rezydencja Vanessy Winship”. Projekt był współfinansowany ze środków M.St.Warszawy.

Przedstawiamy podsumowanie pierwszego spotkania w formie manifestu, ale też zaproszenia do współpracy. Jak zauważyli zgodnie wszyscy uczestnicy spotkania projektowanie pierwszej w Polsce wystawy o fotografii dla dzieci będzie opierać się na słowie OTWARTOŚĆ. Definiuje ono nie tylko nasze stanowisko wobec projektu wystawy, ale także możliwe zaangażowanie osób i instytucji spoza środowiska związanego ze sztukami wizualnymi. Jednym z etapów tworzenia projektu wystawy będzie ogłoszenie open call skierowanego do szerokiego grona odbiorców: twórców/twórczyń, autorów/autorek, instytucji i firm, w ramach którego powstałaby sieć partnerstw, złożona z osób i instytucji chcących się zaangażować w projekt.

_ projekt wystawy fotografii dla dzieci ma na celu dotarcie do odbiorców przede wszystkim spoza „środowiska”, które nie są specjalistami w zakresie fotografii,

_ wystawa powinna być dostępna dla wszystkich, w tym dla odbiorców z każdej grupy wiekowej. Zostanie tak zaprojektowana, aby dzieci były w stanie samodzielnie lub przy pomocy rodziców, a także animatorów,  korzystać z zaprojektowanych działań i modułów,

_ najważniejsza dla założeń wystawy jest edukacja krytyczna, która ukazywałaby złożoność fotografii. Rozumiemy ją jako okazję do doświadczenia i zaobserwowania punktów widzenia, kontekstów, współczesnych i zmieniających się historycznie sposobów patrzenia. Szerzej byłaby to edukacja o świadomym funkcjonowaniu w świecie „zalanym” obrazem, ze wszystkimi tego konsekwencjami (takimi jak nadprodukcja obrazów, ich znaczenie w konstruowaniu tożsamości i wyobrażeń o świecie, manipulacja przy użyciu fotografii, itd.),

_ jednym z założeń wystawy jest nieograniczanie jej funkcjonowania tylko w przestrzeniach instytucji kultury, a wykorzystanie także alternatywnych przestrzeni, które są ogólnodostępne dla szerokiej publiczności,

_ projekt wystawy nie będzie abstrahować od doświadczeń młodych odbiorców i dlatego konieczne jest możliwie szerokie definiowanie fotografii i sposobów jej użycia (artystyczne, archiwalne, prasowe, reklamowe, pamiątkowe, komunikacyjne, rozrywkowe, wernakularne, bazy zdjęć, media społecznościowe itd.)

_ projekt wystawy będzie unikać moralizatorstwa i „uczenia”. Zamiast tego powinien się składać z dwóch członów – teoretycznego i praktycznego. Wystawa powinna zapraszać odbiorców do poznawania „nowego” poprzez doświadczanie,

_ projekt zakłada otwartość na twórczy potencjał dzieci z myślą o tym, by przestrzeń wystawy była współtworzona przez odbiorców, mogła się zmieniać wraz z proponowanymi przez nich działaniami,

_ wystawa powinna też poruszać temat etyki fotografii, w tym praw i obowiązków twórców zdjęć i osób odpowiedzialnych za jej publikację, ,

_ projekt zakłada stworzenie mobilnego modelu wystawy docierającego do odbiorców wykluczonych z dostępu do instytucji kultury lub jako wystawę podróżującą po różnych instytucjach i „rozwijającą się” (tj. kształtowaną również przez odbiorców, a w związku z tym zmienną w czasie) oraz „żyjącą” (animowaną poprzez różne działania),

_wystawa nie powinna być jednorazowym wydarzeniem, ale modelem, na którym można dalej pracować. Dla środowiska animatorek/ów i nauczycielek/ów wystawa mogłaby dostarczyć „narzędziownika” (np. w formie publikacji), mówiącego o tym, w jaki sposób pracować z dziećmi na polu edukacji wizualnej,

_ ważnym elementem projektu wystawy powinno być również zaprojektowanie jego wpływu na edukację wizualną w instytucjach kultury / szkołach, poprzez np. seminaria, warsztaty, spotkania itp. Takie wydarzenia mogłyby być również okazją do tego, żeby zainteresowane twórczynie/cy poznali perspektywę odbiorców. Byłoby to odwrócenie powszechnego w instytucjach modelu eksperckiego i oddanie głosu tym, którzy zazwyczaj jedynie słuchają / oglądają.

Karolina Breguła (artystka wizualna)

Zofia Dubowska-Grynberg (Zachęta Narodowa Galeria Sztuki)

Magda Hueckel (artystka wizualna)

Joanna Kinowska (Służewski Dom Kultury)

Marta Maliszewska (Muzeum Sztuki Nowoczesnej)

Agnieszka Pajączkowska (kuratorka, animatorka kultury)

Marta Szymańska (Fundacja Archeologia Fotografii, Międzynarodowy Festiwal Fotografii w Łodzi)

Filip Springer (pisarz, fotograf)

Anna Zdzieborska (Zachęta Narodowa Galeria Sztuki)

Vanessa Winship (fotografka)

oraz

Katarzyna Sagatowska i Monika Szewczyk-Wittek (Wszyscy Jesteśmy Fotografami)